Ngành Kinh tế Xây dựng đóng vai trò vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong các dự án xây dựng. Với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề, tôi có thể khẳng định rằng Kinh tế Xây dựng góp phần quyết định đến sự thành công của một dự án xây dựng qua các khía cạnh sau:

1. Quản lý chi phí: Đây là nhiệm vụ trọng tâm của ngành Kinh tế Xây dựng. Mục tiêu là đảm bảo rằng dự án được thực hiện trong giới hạn ngân sách và nguồn vốn có sẵn. Kinh tế xây dựng giúp phân tích, dự báo và kiểm soát chi phí từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thiết kế, thi công, đến nghiệm thu, kết thúc xây dựng, đưa dự án vào vận hành, thậm chí cả đến các khâu sản xuất, kinh doanh, tái đầu tư cũng có thể làm tốt. Việc quản lý chi phí hiệu quả giúp tối ưu hóa nguồn lực và tránh lãng phí tài chính.

2. Lập dự toán và kiểm soát tài chính: Một trong những đóng góp lớn nhất của ngành là lập dự toán và tính toán chi phí công trình. Các chuyên gia kinh tế xây dựng sẽ phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí, từ vật liệu, nhân công, máy và thiết bị, đến yếu tố môi trường và pháp lý, để lập ra các phương án dự toán chính xác. Việc kiểm soát tài chính tốt giúp dự án tránh được nguy cơ chi phí vượt quá mức dự kiến.

3. Đánh giá và phân tích hiệu quả đầu tư: Ngành Kinh tế Xây dựng đóng vai trò trong việc phân tích các chỉ tiêu kinh tế của dự án như tỷ suất lợi nhuận, thời gian hoàn vốn, dòng tiền, từ đó đánh giá tính khả thi và hiệu quả của dự án. Điều này giúp các nhà đầu tư và các bên liên quan có căn cứ chính xác để đưa ra quyết định đầu tư.

4. Quản lý hợp đồng và đấu thầu: Kinh tế xây dựng không chỉ giới hạn ở việc tính toán chi phí mà còn liên quan đến quản lý hợp đồng và đấu thầu. Các chuyên gia sẽ đánh giá và lựa chọn nhà thầu phù hợp, đảm bảo rằng các điều khoản hợp đồng được tuân thủ và các rủi ro kinh tế được kiểm soát. Điều này giúp dự án diễn ra suôn sẻ và đúng tiến độ.

5. Phân tích và dự báo rủi ro kinh tế: Trong môi trường xây dựng luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro về tài chính, biến động giá cả vật liệu, và thay đổi trong quy định pháp lý. Các chuyên gia kinh tế xây dựng sẽ thực hiện các phân tích dự báo rủi ro và đưa ra các giải pháp ứng phó. Nhờ đó, các dự án có thể giảm thiểu tổn thất khi gặp các biến cố ngoài ý muốn.

6. Tối ưu hóa nguồn lực: Bằng việc quản lý chặt chẽ các yếu tố kinh tế của dự án, ngành Kinh tế Xây dựng giúp tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực (nhân lực, vật liệu, máy móc) một cách hiệu quả. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn đảm bảo tiến độ và chất lượng dự án.

7. Góp phần vào phát triển bền vững: Ngành Kinh tế Xây dựng còn đảm nhận nhiệm vụ đánh giá tác động kinh tế của các yếu tố bền vững trong xây dựng, bao gồm việc sử dụng năng lượng, quản lý tài nguyên, và tác động đến môi trường. Điều này giúp cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, hướng đến sự phát triển bền vững trong xây dựng.

8. Ở Đại học Xây dựng, các Kỹ sư Kinh tế xây dựng được đào tạo để có thể Thiết kế, Tổ chức thi công, Quản lý xây dựng hoành thành 1 công trình hoàn chỉnh từ đầu đến cuối. Ngoài các môn học chuyên ngành: Kinh tế vi mô, Kinh tế vĩ mô, cung cầu, tài chính doanh nghiệp, Định mức, Định giá, Kinh tế đầu tư, còn có các môn học về lập Kế hoạch Tiến độ, lập Kế hoạch Tổ chức sản xuất, Thi công xây dựng, tính toán - phân tích và so sánh các phương án kinh tế kỹ thuật - lựa chọn phương án tối ưu, Kế toán xây dựng, Thống kê và xử lý số liệu... và các môn kỹ thuật khác như cơ kết cấu, kiến trúc, bê tông, bê tông cốt thép, nền móng, địa chất công trình, kết cấu thép, vật liệu xây dựng

Tóm lại, ngành Kinh tế Xây dựng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo dự án xây dựng đạt được mục tiêu về tài chính, tiến độ và chất lượng. Với sự tham gia của các chuyên gia kinh tế xây dựng, các dự án sẽ có nền tảng vững chắc để thành công trong cả ngắn hạn và dài hạn.

Nguyễn Thế Anh (GĐ Công ty Giá xây dựng, cựu sinh viên Khoa Kinh tế và QLXD, trường Đại học Xây dựng Hà Nội)